Mini-voedselbos

Op Landgoed Schothorst in Amersfoort, voor Het Groene Huis (Schothorsterlaan 21), heb ik sinds voorjaar 2023 een plek om een mini-voedselbos in te richten en te onderhouden. Dit gedeelte bestaat uit drie perkjes: één met eetbare wilde planten, één met kruiden en één met medicinale planten.

Dit om je te inspireren om van jouw eigen tuin (of balkon) een natuurlijk paradijsje te maken, waar je het hele jaar van kunt genieten.

Op deze pagina houd ik je op de hoogte van de voortgang en de inhoud van het voedselbosje (laatste update: 4 juni 2023).

Vak met keukenkruiden

Dit vak ligt bijna tegen Het Groene Huis aan.

Deze planten vind je hier:

*Nederlandse naam*	*Latijnse naam*	*Eetbare delen*
Bieslook	Allium schoenoprasum	Stengels
Chinese bieslook	Allium tuberosem	Stengels
Citroenmelisse	Melissa officinalis	Blad
Colakruid	Arthemisia abrothanum “coca cola”	Blad
Lavendel	lavendula angustifolia	Blad en bloem
Oregano	Origanum vulgare	Blad
Pepermunt	Mentha × piperita	Blad
Rozemarijn	Rosmarinus officinalis	Blad en Blad + steeltjes voor thee
Slangenlook	Allium sativum subsp. ophioscorodon)	Blad
Gewone tijm	Thymus vulgaris	Blad + blad en steeltjes voor thee
Kleine tijm	Thymus serpyllum	Blad
Citroentijm	Thymus citriodorus	Blad
Tijm (porlock)	Thymus vulgaris Porlock	Blad
Echte salie	Salvia officinalis	Blad
Dropplant	Achastache	Blad
Morgenster	Tragopogon pratensis	Dit staat hier tijdelijk en zal nog worden overgeplant naar het medicinale vak

Er komen steeds wat kruiden bij. Onderaan deze pagina vind je verschillende beschrijvingen van het kruid en het gebruik ervan, met een foto erbij. We hebben nog niet van alle planten zo’n plantpaspoort gemaakt: dat zal de komende jaren wel gaan gebeuren.

Vak met medicinale planten

Dit is het vak met het muurtje.

Hier vind je de volgende inheemse medicinale kruiden:

*Nederlandse naam*	*Latijnse naam*	*Bruikbare delen*
Citroenmelisse	Melissa officinalis	Bladeren en bloemen
Daslook	Allium ursinum	Hele plant
Duizendblad	Achillea millefolium	Blad
Gevlekt longkruid	Pulmonaria officinalis	Blad
Heelblaadjes	Pulicaria dysenterica	Blad
Hondsdraf	Glechoma hederacea	Blad
Kleine Pimpernel	Poterium sanguisorba	Blad
Kraailook	Allium vineale	Stengels
Lievevrouwebedstro	Galium odoratum	Blad en bloemen
Moederkruid	Tanacetum parthenium	Blad
Muizenoortje	Pilosella officinarum	Bladeren en bloemen
Paardenbloem	Taraxacum officinale spec
Smalbladige longkruid	Pulmonaria angustifolia	Blad
Echte tijm	Thymus vulgaris	Blaadjes en stengels in thee
Kleine veldkers	Cardamine hirsuta	Blad en bloem
Vrouwenmantel	Alchemilla mollis	Blad

We zijn nog steeds aan het verzamelen en dus komen er ook hier steeds meer planten bij. Een aantal plantpaspoorten vind je al hieronder.

Vak met eetbare planten

In dit grote vak zitten de volgende inheemse planten:

*Nederlandse naam*	*Latijnse naam*	*Eetbare delen*
Bosaardbei	Fragaria vesca	Vruchten
Bosbes	Vaccinium myrtillus	Blad en bessen
Brandnetel	Urtica urens	Toppen en zaden
Dagkoekoeksbloem	Silena dioca	Af en toe een bloem
Driekleurig viooltje	Viola tricolor	Bloemen
Duizendblad	Achillea millefolium	Blad
Gele dovenetel	Lamiastrum galeobdolon	Blad en bloemen
Glanzige ooievaarsbek	Geranium lúcidum	Bloemen
Grote Klis	Acrtium lappa	Jong blad
Gulde sleutelbloem	Primula versis	Blad en bloemen
Krentenboompje	Amelanchier ovalis	Vruchten
Lievevrouwebedstro	Galium odoratum	Blad en bloemen (in mei)
Maarts viooltje	Viola odoratum	Bloemen (in maart)
Madeliefje	Bellis perennis	Bloemen en blaadjes
Margriet	Leucanthemum vulgare	Bloemen
Paardenbloem	Taraxacum officinale	Bloemen, blad, wortel
Paarse dovenetel	Lamium purpureum	Blad en bloemen
Robertskuid	Geranium robertianum	Bloemen
Schijnaardbei	Potentilla indica	Blad
Smalle weegbree	Plantago lanceolata	Blad en zaden
Stokroos	Alcea rosea	Bloemen
Veldkers	Cardamine hirsuta	Hele plant is eetbaar
Veldzuring	Rumex asetosa	Blad (beperkt i.v.m. oxaalzuur)
Vogelmuur	Stelaria media	Hele plant
Watermunt	Mentha aquatica	Blad
Wilde akelei	Aquilegia vulgaris	Jong blad, af en toe een bloem
Wilde peen	Daucus carota	Blad en de witte wortel
Wilde tulp	Tulipa tarda	Bol en bloemen
Witte dovenetel	Lamium album	Blad en bloemen
Zomer framboos	Malling promise	Blad en vruchten

De vruchtenboompjes/ struikjes daar zijn niet inheems, maar wel goed ingeburgerd. Zij bieden ook voldoende biotoop voor Nederlandse insecten.

Het zijn:

Elstar appel
Japanse sierkwee
Victoria pruim

Plantpaspoorten

Lavendel (Lavandula angustifolia)

De lavendel is een veelzijdige plant met aromatische paarse bloemen. Het wordt gewaardeerd als keukenkruid vanwege de subtiele smaak die gerechten verrijkt.

Daarnaast heeft lavendel medicinale eigenschappen, zoals kalmerende en ontstekingsremmende effecten. Lavendelolie wordt vaak gebruikt in aromatherapie om stress en angst te verminderen, en het kan ook hoofdpijn en slapeloosheid verlichten.

Bovendien heeft lavendel antimicrobiële eigenschappen, wat helpt bij de behandeling van huidirritaties en insectenbeten.

Met zijn culinaire en medicinale voordelen is lavendel een geliefde plant die schoonheid, aroma en welzijn toevoegt aan zowel tuinen als keukens.

Rozemarijn (Rosmarinus officinalis)

Rozemarijn is een veelgebruikt kruid met een sterke geur en een heerlijke smaak. Deze groenblijvende plant is inheems in de mediterrane regio en wordt gewaardeerd vanwege zowel zijn culinaire als medicinale eigenschappen.

Rozemarijn heeft naaldachtige bladeren die een intense, kruidige geur afgeven. Het wordt vaak gebruikt in de keuken om gerechten een verfijnde smaak te geven, vooral bij gegrild vlees, aardappelen, soepen en sauzen. Rozemarijn kan zowel vers als gedroogd worden gebruikt en voegt een aromatische toets toe aan verschillende culinaire creaties.

Naast zijn culinaire gebruik heeft rozemarijn ook medicinale toepassingen. Het bevat antioxidanten en ontstekingsremmende eigenschappen die gunstig zijn voor de gezondheid. Rozemarijnthee kan de spijsvertering bevorderen, de bloedsomloop stimuleren en hoofdpijn verlichten. Het kan ook helpen bij het verbeteren van het geheugen en de concentratie.

Colakruid (Arthemisia abrotanum)

Colakruid, is een aromatisch kruid met een aan cola ruikende geur. Deze vaste plant heeft smalle grijsgroene bladeren en wordt gewaardeerd om zijn culinaire en medicinale eigenschappen.

Colakruid voegt een subtiele smaak toe aan gerechten en drankjes, waardoor het een populaire keuze is in de culinaire wereld. De bladeren kunnen worden gebruikt in salades, dressings, marinades, thee en zelfs in het maken van likeuren. Het kruid voegt een verfrissende toets toe aan verschillende culinaire creaties.

Naast zijn culinaire gebruik heeft citroenkruid ook enkele medicinale toepassingen. Het wordt soms gebruikt als een natuurlijk middel om de spijsvertering te bevorderen en maagklachten te verlichten.

Bovendien wordt het kruid traditioneel gebruikt om insecten op afstand te houden vanwege de sterke geur.

Colakruid kan het beste worden gekweekt op een zonnige locatie met goed doorlatende grond. Het is een winterharde plant die regelmatige snoei kan verdragen om zijn compacte vorm te behouden.

Tijm (Thymus vulgaris)

Tijm is een aromatisch kruid dat veel gebruikt wordt in de keuken vanwege zijn sterke smaak en geur. Het is een kleine groenblijvende plant met kleine blaadjes en paarse, roze of witte bloemen.

Tijm voegt een unieke smaak toe aan gerechten en wordt vaak gebruikt in mediterrane en Provençaalse keukens. Het is een populair kruid voor het op smaak brengen van stoofschotels, soepen, sauzen en gegrilde gerechten. Tijm kan zowel vers als gedroogd worden gebruikt en heeft een kruidige, pittige en licht bittere smaak.

Naast zijn culinaire toepassingen heeft tijm ook enkele medicinale eigenschappen. Het bevat antioxidanten en heeft ontstekingsremmende en antibacteriële eigenschappen. Tijmthee kan verlichting bieden bij keelpijn en hoesten. Het wordt ook gebruikt als een natuurlijk middel om spijsverteringsproblemen te verminderen en de darmgezondheid te bevorderen.

Tijm gedijt goed in zonnige, goed doorlatende grond en is een winterharde plant. Het kan zowel in de tuin als in potten worden gekweekt en is een mooie toevoeging aan kruidentuinen.

Oregano (Origanum vulgare)

Oregano (of ook wilde marjolein) is een aromatisch kruid dat veel gebruikt wordt in de keukens van verschillende culturen. Het is een groenblijvende plant met kleine ovale blaadjes en bloemen die variëren van wit tot lichtroze.

Oregano voegt een karakteristieke smaak toe aan gerechten en is vooral geliefd in de mediterrane en Italiaanse keuken. Het wordt vaak gebruikt in tomatensauzen, pizza’s, salades en gegrilde gerechten. Oregano heeft een pittige, kruidige en licht bittere smaak die goed samengaat met andere kruiden en specerijen.

Naast zijn culinaire toepassingen heeft oregano ook enkele medicinale eigenschappen. Het bevat antioxidanten en heeft antimicrobiële en ontstekingsremmende eigenschappen. Oregano-olie wordt soms gebruikt voor de behandeling van verkoudheid, hoesten en spijsverteringsproblemen.

Oregano gedijt goed in zonnige omstandigheden en goed doorlatende grond. Het kan zowel in de tuin als in potten worden gekweekt en vereist weinig onderhoud.

Citroenmelisse (Melissa officinalis)

Citroenmelisse is een kruid met een verfrissende citroengeur en een milde citrussmaak. Het is een overblijvende plant met ovale bladeren en kleine witte of lichtgele bloemen.

Citroenmelisse wordt gewaardeerd om zijn culinaire en medicinale eigenschappen. In de keuken wordt het vaak gebruikt om gerechten en drankjes een subtiele citroensmaak te geven. Het kan worden toegevoegd aan salades, soepen, desserts, thee en cocktails.

Naast zijn culinaire gebruik heeft citroenmelisse ook enkele medicinale toepassingen. Het kruid staat bekend om zijn ontspannende en kalmerende eigenschappen. Citroenmelissethee wordt vaak gedronken om stress en angst te verminderen, en het kan ook helpen bij het bevorderen van een goede nachtrust. Het wordt soms ook gebruikt als natuurlijke remedie voor spijsverteringsproblemen.

Citroenmelisse groeit het beste in een zonnige of halfschaduwrijke omgeving met goed doorlatende grond. Het is een gemakkelijk te kweken plant die zich goed verspreidt en weinig onderhoud vereist.

Pepermunt (Mentha piperita)

Pepermunt is een verfrissend kruid met een kenmerkende muntsmaak. Het is een overblijvende plant met donkergroene bladeren en paarse bloemen.

Pepermunt wordt veel gebruikt in zowel culinaire als medicinale toepassingen. In de keuken wordt het gebruikt als smaakmaker in desserts, drankjes, salades en sauzen. De sterke muntsmaak voegt een verkoelend en verfrissend element toe aan gerechten.

Naast zijn culinaire gebruik heeft pepermunt ook enkele medicinale eigenschappen. De etherische olie van pepermunt wordt vaak gebruikt voor de verlichting van spijsverteringsproblemen, zoals indigestie en buikkrampen. Het kan ook verlichting bieden bij hoofdpijn en een verkoelend effect hebben op de huid.

Pepermunt is een krachtige plant die snel groeit en zich kan verspreiden. Het gedijt goed in vochtige grond en zonnige tot halfschaduwrijke omstandigheden.

Bieslook (Allium schoenoprasum)

Bieslook is een veelzijdig kruid met een milde uiensmaak en grasachtige textuur. Het is een meerjarige plant met dunne holle stengels en paarse bloemen.

Bieslook wordt gewaardeerd om zijn culinaire toepassingen en wordt vaak gebruikt als smaakmaker en garnituur. De fijngesneden stengels voegen een milde uiensmaak toe aan verschillende gerechten, waaronder salades, soepen, omeletten en aardappelgerechten. Het wordt vaak vers gebruikt, maar kan ook gedroogd worden gebruikt. Van de gesloten bloemen kunnen je kappertjes maken.

Naast zijn culinaire gebruik heeft bieslook enkele gezondheidsvoordelen. Het is een goede bron van vitamine C en antioxidanten. Bieslook kan ook helpen bij de spijsvertering en de algemene gezondheid van het hart ondersteunen.

Bieslook is een gemakkelijk te kweken plant die goed gedijt in zonnige tot halfschaduwrijke omstandigheden. Het kan zowel in de volle grond als in potten worden gekweekt en vereist regelmatig water geven.

Slangenlook (Allium sativum subsp. ophioscorodon)

Slangenlook is een kruid met een sterke knoflookgeur en -smaak. Het is een meerjarige plant met lange, slanke bladeren en een bloeiwijze die lijkt op een bolletje met kleine witte bloemen.

Slangenlook wordt gewaardeerd om zijn culinaire en medicinale eigenschappen. In de keuken wordt het gebruikt als smaakmaker in diverse gerechten, waaronder soepen, sauzen, roerbakgerechten en marinades. De sterke knoflooksmaak voegt een pittige en karakteristieke smaak toe aan gerechten.

Naast zijn culinaire gebruik staat slangenlook ook bekend om zijn gezondheidsvoordelen. Het bevat verschillende bioactieve stoffen die gunstig kunnen zijn voor het immuunsysteem, het hart en de algehele gezondheid. Look wordt vaak gebruikt als een natuurlijk middel om de bloeddruk te verlagen en het cholesterolgehalte te verbeteren zo ook slangenlook.

Slangenlook groeit het beste in goed doorlatende grond en zonnige tot halfschaduwrijke omstandigheden. Het kan worden gekweekt in de volle grond of in potten en vereist matig water geven.

Salie (Salvia officinalis)

Salie is een veelzijdige plant die zowel als keukenkruid als voor medicinale doeleinden wordt gebruikt. Deze overblijvende kruidachtige plant heeft zachte, grijsgroene bladeren en bloeit met prachtige lavendelblauwe of paarse bloemen.

Salvia officinalis geeft een aromatische, licht bittere smaak aan verschillende gerechten, met name vlees en sauzen.

Daarnaast staat deze plant bekend om zijn medicinale eigenschappen, waaronder ontstekingsremmende en antimicrobiële werking. Salvia officinalis wordt vaak gebruikt in natuurlijke remedies voor keelpijn, spijsverteringsproblemen en ter bevordering van de algehele gezondheid.

Het is een waardevolle toevoeging aan zowel de culinaire als de medicinale wereld.

Dropplant (Agastache foeniculum)

Beschrijving: Dropplant, ook bekend als Anijsnetel, is een aromatische vaste plant. Hij groeit tot 90 cm hoog met grijsgroene bladeren en paarse bloemen. De plant trekt vlinders en bijen aan.

Verspreiding: Oorspronkelijk uit Noord-Amerika, maar nu wereldwijd geteeld. Geschikt voor gematigde klimaten.

Gebruik: De geurige bladeren en bloemen hebben een sterke drop- of anijsgeur. Ze worden gebruikt in aromatherapie, potpourri en kruidenthee. De bladeren kunnen als smaakmaker dienen in salades, desserts en drankjes. Ook aantrekkelijk in bloementuinen en trekt bestuivers aan.

Opmerking: Sommige mensen kunnen allergisch zijn voor planten uit de lipbloemenfamilie. Voorzichtigheid is geboden bij het hanteren en vermijd contact met de huid.

Gele Morgenster (Tragopogon pratensis)

Beschrijving: De Gele Morgenster is een tweejarige plant met heldergele bloemen die lijken op een ster. De plant groeit tot ongeveer 60 cm hoog en heeft lange, smalle bladeren. Na de bloei ontwikkelt de plant een kenmerkende pluizige bolvormige zaadkop.

Medicinaal gebruik: Het medicinaal inzetbare deel van de Gele Morgenster is de wortel. De wortels van de plant worden gebruikt in traditionele geneeskunde vanwege hun diuretische eigenschappen en het vermogen om de spijsvertering te bevorderen. Ze worden soms gebruikt als een natuurlijk middel voor de ondersteuning van de leverfunctie en om waterretentie te verminderen.